TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası
Mavi Gezegen
ISSN: 1302-4108 | Yayın Aralığı: Yılda 1 Sayı | Yayın Başlangıç Yılı: 1999
Son Sayıyı Görüntüle

2024/Sayı 32

KAPAK
PDF Olarak Görüntüle
KÜNYE
PDF Olarak Görüntüle
İÇİNDEKİLER
PDF Olarak Görüntüle
SUNUŞ
PDF Olarak Görüntüle
İlk Kadın Petrol Jeoloğu Mehlika İzgi Taşman Ribnikar (1912-2007)
Nilgün Okay
PDF Olarak Görüntüle

Öz: 1940` lı yıllarda araziye gönderilen ve kuyu alanlarında görev yapan jeologlar arasında en dikkat çeken, Türkiye`nin ilk kadın petrol jeoloğu Mehlika İzgi Taşman-Ribnikar`dır. Amerikan Petrol Jeologları Derneği`nin(AAPG) kuruluşunun 100. yılında kadın petrol jeologları ile ilgili bir kitap yayınlandı ve sergi düzenlendi. Bu kitapta geçtiğimiz yüzyıla damga vuran petrol jeolojisinin öncüleri ilk 100 kadın arasında Mehlike Taşman-Ribnikar da vardı (Şekil 1). 2017 yılında Amerikan Jeoloji Kurumu`nun (GSA) yıllık kongresinde düzenlenen "Petrol Jeolojisinin Öncü Kadınları Sergisi" sahadaki kadın jeologların inanılmaz mücadele ve başarılarını ortaya koymuştu.

  • Mikropaleontoloji

  • fosil

  • mikropaleontolog

  • https://explorer.aapg.org/story/articleid/37421/honoring-the-pioneering-women-of-geoscience

  • Okay N. Jeoloji Bilim Tarihimizdeki Öncüler. Ustalara Saygı Mehlika Taşman Ribnikar Anısına. TP Ar-Ge Merkezi, 2019. http:// www.tpjd.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=332:asbest-ve-riskleri-8&catid=31&Itemid=200&lang=tr

  • Okay N. Jeoloji Bilim Tarihimizde Öncü Kadınlardan Mehlika İzgi Taşman. 22. Paleontoloji Stratigrafi Çalıştayı, 2021.

  • Taşman-Ribnikar M. Tatbiki Mikropaleontoloji. MTA Enstitüsü Yayınları, Eğitim Serisi, No: 15, Ankara, 154 s., 1975.

  • Applin E.R., Ellisor A.E., Kniker H.T. Subsurface Stratigraphy of the Coastal Plain of Texas and Louisiana. AAPG Bull 9(1): 79- 122, 1925.

  • https://website.robcol.k12.tr/en/rc-quarterly/list/cevat-eyup-tasman-rc-1910-and-mehlika-tasman-ribnikar-acg-35

  • Sarıgül V. A. Short History of Paleontology in Turkey, Part II: Paleontology in the Republic of Turkey. Earth Sciences History, 40(1): 202-243, 2021.

  • https://www.batmancagdas.com/batmanin-fotoromani-1359

  • Taşman C.E. Petrolün Türkiye`de Tarihçesi. MTA Bülteni, 39: 14- 22, 1949.

  • Nicholson A. Louise Jordan (1908-1966): Am. Assoc. Petroleum Geologists Bull., 52, 2058-2060, 1968. http://archives.datapages.com/data/bull_memorials/052/052010/pdfs/2058.pdf

  • Jordan L. A study of the small Foraminifera in the Basbirin well No.1, Bull of MTA. 3; Jordan L 1937. Hermis No.1 ile Basbirin No.1’in mukayeseleri. MTA Rapor No 256.

  • Acun F. ve Gürtunca E. Osmanlıdan Cumhuriyet’e Robert Kolejde Eğitim. Tarih İncelemeleri Dergisi, 31(1): 1-34, 2016.

  • http://www.tpjd.org.tr/index.php?option=com_content&- view=article&id=228:mehlika-tasman&catid=41&Itemid=205&lang=tr

  • Özcan H.E. Fotoğraflarla Ulusal Petrol: 1929-1954 (Vol. 1). Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Arama Daire Başkanlığı, Arşiv ve Tarih Yayınları, 2006. https://tpao-halitedipozcan. blogspot.com/

  • İzgi M. Foraminifera from test wells in Adana, Turkey. Thesis (MA) Univ. Texas at Austin, 1940. https://search.lib.utexas.edu/ permalink/01UTAU_INST/9e1640/alma991025878999706011

  • Taşman M. İ. Adana Strüktür Sondajları Mikro-Fauna’sının Etüdü. MTA Yayın Seri B No 15, Ankara, 1949.

  • Batman Çağdaş Gazetesi https://www.batmancagdas.com/yasam/fotograflarla-petrol-hikayesi-14-h41680.html.

  • https://www.batmancagdas.com/yasam/fotograflarla-petrol-hikayesi-14-h41680.html

  • Özcan E. Preface and historical background to current research on foraminifera in Turkey. Micropaleontology 56(5): 409–411, 2010.

  • Tromp S.W. ve İzgi M. Ramandağ Kuyu no. iki`nin bazal-Eosen ve Üst-Kretase kısmı mikro-faunası (C. Ş. Türkiye). Maden Tetkik Araştırma ve Arama (MTA) Bülteni 26: 113–125, 1942.

  • Taşman M. İ. Ramandağ Sahasına Dair Yeraltı Donelerine Müstenit Bazı Prelimer Obzervasyonlar. MTA Bülteni 40: 50–54, 1950.

  • Taşman M. İ. Preliminary observations on Ramandağ field based on subsurface data. Bull of the Mineral Research and Exploration 40: 55-59, 1950.

  • Ternek Z. Bucu-Kılbaş (Adana) Bölgesinin Jeolojisi ve Petrol İmkânları. Türkiye Jeoloji Bülteni, 6 (2): 37-66, 1958.

  • Taşman M. Foraminiferlerin Kantitatif Analizlerine Müsteniden Adana Kuyularının Korelasyonu. MTA Bülteni 49: 44-47, 1957.

  • Taşman M. Correlation of Adana Wells by means of Quantitative Analysis of Foraminifera. Bull Mineral Research and Exploration 49: 56–59, 1957.

  • Lokman K. Cevat Eyüp Taşman (1893-1956): Türk Jeoloji Aleminin Büyük Bir Kaybı, 1958. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/972479

  • Taşman M. Yeraltı Jeolojisi Laboratuvarları Hakkında. MTA Bülteni 46: 84-87, 1954.

  • Dünya ve Türkiye`de Afet Risk Azaltma Çalışmaları ve Bu Çalışmalarda Kadınların Yeri
    Güldemin Darbaş
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: Küresel risklere açık hale gelmek bir ülkenin en büyük kâbuslarından biridir. Dünya Ekonomik Forumu`nun (WEF) 15-19 Ocak 2023’de Davos`ta yaptığı toplantıdan çıkan raporda, 2025 yılına kadar ülkeleri tehdit eden en büyük küresel riskin "yaşam maliyeti krizi" olduğu belirtiliyor. 2025 yılından sonraki küresel risklerin başında ise “iklim krizi ile mücadelede ve iklim değişimine uyumda başarısız olmak” yer alıyor. Sonraki sıralarda "doğal felaketler, aşırı iklim olayları, biyolojik çeşitlilik kaybı ve ekosistemin çöküşü" geliyor. O halde, küresel ya da bölgesel afet risklerine karşı önlemlerin alınması, dolayısıyla etkili bir afet yönetimi bir ülke için oldukça kritik bir konu.

  • Afet yönetimi

  • Küresel risk

  • Kadın

  • https://www.dunya.com/gundem/deprem-bolgesini-sel-vurdu-adiyaman-ve-sanliurfada-can-kaybi-ve-kayiplar-var-haberi-688374. Erişim Tarihi 2 Mayıs 2024

  • https://www.bilimkurgukulubu.com/genel/inceleme/nufus-artisi-devam-edecek/. Erişim Tarihi 2 Mayıs 2024.

  • https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bm-son-50-yilda-11-bindenfazla-dogal-afet-yasandi-2-milyon-kisi-oldu/2004518. Erişim Tarihi 2 Mayıs 2024.

  • https://yesilgazete.org/iklim-degisikliginin-kuresel-ekonomiye-etkisi-belkis-gokbulut/. Erişim Tarihi 2 Mayıs 2024.

  • https://www.aa.com.tr/tr/gundem/olum-ve-olum-nedeni-2020-2021-yili-istatistikleri-aciklandi/2828689. Erişim Tarihi 2 Mayıs 2024.

  • Özmen, B. (Ed)Afet Yönetimi II. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları. E-ISBN: 978-975-06-3419-2, 256 s., Eskişehir, 2019.

  • Cuhacı, A. Ulrich Beck’in risk toplumu kuramı. Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi 14. Sayı, 129-158, 2007.

  • https://www.sosyalbilimler.org/ulrich-beck-korku-risk-toplumu/. Erişim Tarihi 2 Mayıs 2024.

  • Değirmenci, B. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ve Sürdürülebilir Kalkınma Bağlamında Afet Mevzuatının Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Afet Yönetimi Anabilim Dalı Afet Yönetimi Programı Yüksek Lisans Tezi, 126 s., İzmir, 2021.

  • Beşpınar, F. U., Beşpınar, Z. 6 Şubat Depremlerinin Ardından Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Hakları Perspektifinden Bir Değerlendirme Ankara Barosu Dergisi Deprem Özel Sayısı, 1.. Cilt Kamu Hukuku, 467-502, 2023.

  • https://deprem.istabip.org.tr/sendai-afet-risk-azaltma-cercevesi. Erişim Tarihi 2 Mayıs 2024.

  • https://eksiseyler.com/cumhuriyet-tarihinde-olculmus-en-buyuk-deprem-1939-erzincan-depremi /. Erişim Tarihi 2 Mayıs 2024.

  • Ersoy Y. A. Afet Yönetimi I. İstanbul Üniversitesi, Acil Durum Ve Afet Yönetimi Uzaktan Eğitim Önlisans Programı, Ders Notları, 346 s., 2023.

  • https://www.medak.org.tr/faydali-bilgiler/faydali-bilgiler/. Erişim Tarihi 2 Mayıs 2024.

  • Gündüz, F. Afetlerde Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Perspektifi ile Çıkarılması Gereken Dersler (Haiti ve Japonya Depremi Örneği), IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (12): 440-461, 2022.

  • Ciampi, M. C., Gell, F., Lasap, L., Turvill. E. Toplumsal Cinsiyet ve Afet Risk Azaltma, Paradigma Akademi. Çeviri: Gül Yalçın, Ebru İnal, Nüket Paksoy Erbaydar, Edip Kaya, ISBN: 978-625- 7881-05-0, 2020.

  • Düger, Y. ve Yaman, M. Doğal Afetler Bağlamında Kadına Yönelik Cinsiyet Temelli İnsan Hakları İhlalleri. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi (KMUSEKAD), 24 (43): 931-952, 2022.

  • Aytaç, S., Sert Eteman, F., Çetin Aydın, G., Reçber, B., Sezen, H.K. Kadına Yönelık Şiddetin Dünü, Bugünü, Yarını: Kestirim Tabanlı Bir Araştırma Sosyoloji Konferansları No: 54 (2016-2) / 275-297, 2016.

  • Koç, E., Yeniçeri, Z. COVID-19 Pandemi Sürecinin Toplumsal Cinsiyet Eşit(siz)liğine Etkileri. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi http://dergipark.gov.tr/ktc Sayı IV (1) 80-102, 2021.

  • https://www.ilo.org/ankara/news/WCMS_865505/lang--tr/ index.htm#:~:text=K%C3%BCresel%20%C3%A7apta%2C%20 kad%C4%B1nlar%C4%B1n%20i%C5%9Fg%C3%BCc%C3%BCne%20kat%C4%B1l%C4%B1m,ise%20%72%2C3%20oldu. Erişim Tarihi 2 Mayıs 2024.

  • Tuncer, F. F. Öngörülemeyen Bir Küresel Düzen ve Covid-19: Covıd-19 Karikatürleri ile Yeni Düzen Okuması Gaziantep University Journal of Social Sciences 2020 Special Issue 42-58, 2020

  • Ilgın, H.Ö. ve Karagül, D. Afet Süreçlerinde Kadınlara Yönelik Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinde Sivil Toplum Kuruluşu Çalışanlarının Deneyimleri: Çanakkale İli Örneği. Journal of Emerging Economies and Policy, 7(2), 85-103, 2022.

  • https://esitlikadaletkadin.org/cadirdan-konteynere-depremzede-icin-temel-ihtiyaclara-ulasim-hala-cok-zor/. Erişim Tarihi 2 Mayıs 2024.

  • http://www.unisdr.org/2012/iddr. Erişim Tarihi 2 Mayıs 2024.

  • https://mgm.gov.tr/FILES/Haberler/2012/afetzarar.pdf . Erişim Tarihi 2 Mayıs 2024.

  • https://dogadernegi.org/wp-content/uploads/2024/02/Bil- Mavi Gezegen Yıl 2024 Sayı 32 24 gi-Notu-5.pdf. Erişim Tarihi 2 Mayıs 2024

  • Usta, E. Afet Yönetiminde Risk Azaltmanın Önemi, Tecrübeler ve Türkiye’deki Uygulama Örnekleri.DEU Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afet Yönetimi Anabilim Dalı, Afet Yönetimi Programı Yüksek Lisans Tezi, 156 s., İzmir, 2019.

  • Altıparmak, Ö. Türkiye’de Afet Risk Azaltma Politikaları ve Sivil Toplum Örgütlerinin Rolü. Hukuk, Doğa ve Toplum Vakfı – HUDOTO, Bilgi Notu-5, 2024.

  • Kurada, B. , Evren Tanrıverdi, E., Şen, M.F., Demirkol Kılıç, E., Yalçın, D. Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Platformuna Genel Bakış. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi 10(1), 24- 29, 2023.

  • Okay, N. ve İlkkaracan, İ. Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Afet Risk Yönetimi. Resilience, 1-12, 2018.

  • Su`ya Dair Her Şey
    Fatma Gültekin
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: Su, "tüm canlılar için vazgeçilmez yaşamsal bir kaynaktır" cümlesiyle başlar su ile ilgili bütün yazılar. Susuz bir yaşam düşünülemez elbette. Yaşamımızı sürdürebilmek için doğrudan vücudumuza aldığımız su dışında, yiyeceklerimizin yetiştirilmesinden soframıza gelmesine kadar her aşamada suya gerek vardır. Evcil hayvanınızın, saksınızdaki çiçeğinizin, üzerinde uzanmak istediğiniz çimlerin, dalından elma kopardığınız ağacın da yaşam kaynağıdır aynı zamanda su. Kirlenen elinizi,çamurlanan ayağınızı, tozlanan evinizi temizlemek için de gereklidir su. Bir yorgunluk kahvesi de suyu gerektirir. Bu sebepledir ki yüzyıllar boyunca bütün büyük uygarlıklar su kenarında kurulmuştur.

  • su

  • su kimyası

  • su döngüsü

  • T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. 1. Su Şurası. Su Şurası. https:// susurasi.gov.tr/Sayfa/Detay/1497. Erişim tarihi 1 Mart 2024

  • Zumdahl, S.S. Fact-checked by The Editors of Encyclopaedia Britannica, https://www.britannica.com/science/water. Erişim tarihi 1 Mart 2024

  • The Planetary society. https://www.planetary.org/articles/ how-did-earth-get-its-water. Erişim tarihi 5 Mart 2024.

  • Taylor R. N. “Where did Earths water come from”. Astronomy. com. https://www.astronomy.com/science/where-did-earths-water-come-from. 2019. Erişim tarihi 5 Mart 2024.

  • Pepin, R.O. “On the origin and early evolution ofterrestrial planet atmospheres and meteoritic volatiles”. Icarus. 92 (1): 2–79. Bibcode:1991Icar...92....2P. doi:10.1016/0019-1035(91)90036-s. ISSN 0019-1035, 2019.

  • Piani L. “Earth’s water may have been inherited from material similar to enstatite chondrite meteorites”. Science. 369 (6507): 1110–1113, 2020.

  • Washington University in St. Louis, Meteorite study suggests Earth may have been wetsince it formed, https://www.eurekalert.org/news-releases/800546. Erişim tarihi 5 Mart 2024.

  • American Association for the Advancement of Science “Unexpected abundance of hydrogen in meteorites reveals the origin of Earth’s water”. https://www.eurekalert.org/news-releases/716256. Erişim tarihi 18 Mart 2024.

  • USGS, (https://www.usgs.gov/media/images/su-dongusu-water-cycle-turkish-png). Erişim tarihi 12 Aralık 2023.

  • Koren, V., J. Schaake, K. Mitchell, Q. Y. Duan, F. Chen, J. M. Baker. A parameterization of snowpack and frozen ground intended for NCEP weather and climate models. J. Geophys. Res., 104, 19 569–19 585, 1999.

  • Ek, M. B., K. E. Mitchell, Y. Lin, E. Rogers, P. Grunmann, V. Koren, G. Gayno, J. D. Tarpley. Implementation of Noah land surface model advances in the National Centers for Environmental Prediction operational mesoscale Eta model. J. Geophys. Res., 108, 8851, 2003.

  • NASA SCIENCE. Water Cycle | Science Mission Directorate. https://science.nasa.gov/earth-science/oceanography/ocean-earth-system/ocean-water-cycle. Erişim tarihi 7 Mart 2024.

  • Chahine M. T. The hydrological cycle and its influence on climate, Nature 359, 373–380, 1992.

  • Gleick, P.H. Water and Conflict: Fresh Water Resources and International Security. International Security, 18, 79, 1993.

  • National Snow and Ice Data Center, University of Colorado Boulder. https://nsidc.org/home. Erişim tarihi 5 Mart 2024.

  • https://www.kursatozcan.com/ders_notlari/fiziksel_jeoloji/12_yeralti_sulari.pdf. Erişim tarihi 5 Mart 2024.

  • Genda, H. “Origin of Earth’s oceans: An assessment of the total amount, history and supply of water”. Geochemical Journal. 50. 27–42, 2016

  • Peslier, A. H. Schonbachler, M; Busemann, H; Karato, S. “Water in the Earth’s Interior: Distribution and Origin”. Space Science Reviews. 212 (1–2): 743–810, 2017.

  • Washington University in St. Louis. https://www.sciencedaily. com/releases/2020/08/200827141334.htm. 2020. Erişim Tarihi 9 Mart 2024.

  • Shiklomanov, I. A. “World fresh water resources” in Peter H. Gleick (editor), 1993, Water in Crisis: A Guide to the World’s Fresh Water Resources (Oxford University Press, New York).

  • U.S. Geological Survey. Estimated Use of Water in the US in Mavi Gezegen Yıl 2024 Sayı 32 42 2000. http://pubs.usgs.gov/circ/2004/circ1268/htdocs/text-ir. htmlExternal. Erişim Tarihi 9 Mart 2024.

  • Environmental Protection Agency. Protecting Water Quality from Agricultural Runoff: Clean Water is Everybody’s Business. Nonpoint Source Control Branch, 2005.

  • California Department of Water Resources. Agricultural Use Program: California’s Irrigated Agriculture. http://www.owue. water.ca.gov/agdev/External. Erişim Tarihi 9 Mart 2024.

  • U.S. Geological Survey. Industrial Water Use. https://www. usgs.gov. Erişim Tarihi 9 Mart 2024.

  • Commission for Environmental Cooperation. North American Environmental Atlas: Water Use in the U.S. http://nationalatlas.gov/articles/water/a_wateruse. Erişim Tarihi 9 Mart 2024.

  • “WBCSD Water Facts & Trends”. https://www.wbcsd.org/. Erişim Tarihi 9 Mart 2024.

  • “Water Development and Management Unit - Topics - Irrigation”. https://www.fao.org/land-water/en/. Erişim Tarihi 9 Mart 2024.

  • Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Water_footprint. Erişim Tarihi 9 Mart 2024.

  • https://e-circularcanarias.es/?k=what-is-a-water-footprint-water-footprints-explained-figbytes-pp-DwwmMDcD. Erişim Tarihi 9 Mart 2024.

  • WWF, Türkiye’nin Su Ayak İzi Raporu, Su, Üretim ve Uluslararası Ticaret İlişkisi. 2014.

  • Water Consumption Statistics. https://irrigreen.com/pages/ water-consumption-statistics. Erişim Tarihi 9 Mart 2024

  • Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Climate_change. Erişim Tarihi 9 Mart 2024.

  • WHO-UNICEF (2010) “Coping with water scarcity, an action framework for agriculture and food security”FAO water reports no. 38, 2008.6. “Progress on Sanitation and Drinking Water Report”, WHO-UNICEF.

  • EPA, US Environmental Protection Agency, Septic Systems and Drinking Water. https://www.epa.gov/septic/septic-system-impacts-water-sources. Erişim Tarihi 9 Mart 2024.

  • Groundwater contamination from septic tanks. https://www. ec.gc.ca/eauwater/default.asp?lang¼En&n¼6A7FB7B2-1. Erişim Tarihi 9 Mart 2024.

  • Federal Interagency Stream Restoration Working Group (FISRWG). Stream corridor Restoration: Principles, Processes and Practices (10/98), 1998.

  • West Virginia Conservation Agency. https://www.wvca.us/envirothon/a15.cfm. Erişim Tarihi 9 Mart 2024.

  • Abiriga, D. Vestgarden, L.S., Klempe, H. Groundwater contamination from a municipal landfill: Effect of age, landfill closure, and season on groundwater chemistry, Science of the Total Environment, 737 (2020) 140307, 2020.

  • Elektron Prob Mikro Analiz (EPMA) Tekniğindeki Yenilikler
    Kiymet Deniz Yağcioğlu
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: İnsanoğlu, yeryuvarını oluşturan katmanları, özelliklerini, oluşumlarını ve kökenlerini anlayabilmek ve açıklayabilmek amacıyla katmaları oluşturan kayaların ve bu kayaların içerisinde yer alan minerallerin kimyasal kompozisyonlarını tespit etmek için değişik enstrümental analiz teknikleri kullanılır. Söz konusu bir magmatik, metamorfik, sedimanter kayanın içerisindeki bir mineralin kimyasının, açık formülünün, mineralin oluştuğu basınç 44(P), sıcaklık (T), derinlik (D), oksijen fugasitesi(ƒO2) gibi fizikokimyasal koşulların belirlenmesi olduğunda kullanılan analiz tekniği Elektron Prob Mikro Analiz’dir (EPMA). EPMA dünyada yalnızca yer bilimlerindeki problemlerin çözümüne yönelik kullanılan bir sistem olmayıp pek bilinmese de uzun yıllardır malzeme karakterizasyonu, kontrolü vb. gibi nedenlerle elektrik-elektronik, malzeme ve metalurji, fizik, kimya gibi pek çok bilim dalında da kullanılır

  • Elektron Prob Mikro Analiz

  • mineral

  • kimya

  • Elektron Mikroskobu

  • Llovet, X., Moy, A., Pinard, P. T., Fournelle, J.H. Electron probe microanalysis: A review of recent developments and applications in materials science and engineering. Progress in Materials Science 116, 100673, 2021.

  • Goldstein J.. The Electron Microprobe as a metallographic tool. Metallogr. Pract. Tool Correl. Struct. Prop. Mater., 100 Barr Harbor Drive, PO Box C700, West Conshohocken, PA 19428-2959: ASTM International, 86–136,1974.

  • Mackenzie, A. P. Recent progress in electron probe microanalysis. Reports Prog Phys. 56, 557–604, 1993.

  • Lifshin, E. Electron microprobe analysis. In: Lifshin E, Cahn RW, Hassen P, Kramer EJ, editors. Mater. Sci. Technol. Weinheim, Germany: Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA, 351–421, 1997.

  • Rinaldi, R., Llovet, X. Electron probe microanalysis: a review of the past, present, and future. Microsc. Microanal. 21.1053–69, 2015.

  • Packwood, R. A. Comprehensive theory of electron probe microanalysis. In: Heinrich KFJ, Newbury DE, editors. Electron Probe Quantitation. New York: Springer; 1991. p. 83–104, 1991.

  • Reed, S. J. B. Electron Microprobe Analysis. 2nd ed. Cambridge: Cambridge University Press, 1993.

  • Scott, V. D., Love G, Reed S. J. B. 1995. Quantitative electron-probe microanalysis. Cambridge University Press & Assessment, London and New York (Ellis Horwood), 311 s.

  • Reimer, L. Scanning Electron Microscopy: Physics of Image Formation and Microanalysis. vol.45. Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 1998.

  • Goldstein, J. I., Newbury, D. E., Michael, J. R., Ritchie, N. W. M., Scott, J. H. J., Joy, D. C. Scanning Electron Microscopy and X-Ray Microanalysis. 4th ed. New York, NY: Springer New York, 2018.

  • Reed, S. J. B. Electron Microprobe Analysis and Scanning Electron Microscopy in Geology. Cambridge University Press the Edinburgh Building, Cambridge cb2 2ru, UK, 232 pp, 2005.

  • Deniz, K. Elektron Mikroprob ile Yaşlandırma Tekniği. 1st Geochronology and Mass Spectrometry Workshop (GEOMSWSHP) Abstracts and Proceedings Book, 49-52, 2022.

  • Deniz Yağcıoğlu, K. ve Kadıoğlu, Y. K. Elektron prob Mikro Analiz. 3. Meteorit Araştırmaları Çalıştayı, 12-13 Haziran 2023, Ankara-Türkiye, 2023.

  • Alkan, A. Taramalı elektron Mikroskopisi (SEM). 22. Ulusal Elektron Mikroskopi Kongresi (EMK2015), 1 Eylül 2015, Kocaeli, Türkiye, 2015.

  • Paktunç, D. Yerbilimlerinde Mikroanalitik Yöntemler, Jeoloji Mühendisliği Dergisi 46, 41-49, 1996.

  • Zinin, P. Microanalysis in Electron Microscopy (EDS and WDS), GG 711: Advanced Techniques in Geophysics and Materials Science Lecture notes, 2011.

  • Erkan, Y. Kayaç Oluşturan Önemli Minerallerin Mikroskopta İncelenmeleri. T MMOB. Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları 42, 438 s., 2007.

  • Montel, J. M., Foret, S., Veschambre, M., Nicollet, C., Provost, A. Electron microprobe dating of monazite. Chemical Geology 131, 37-53, 1996.

  • Dutch, R. A. Monazite chemical dating via electron probe microanalysis. MESA Journal 53, 34-40, 2009.

  • Williams, M. L., Jercinovic, M. J., Hetherington, C. J. Microprobe Monazite Geochronology: Understanding Geologic Processes by Integrating Composition and Chronology. Annu. Rev. Earth Planet. Sci. 35, 137–75, 2007.

  • Ning, W., Wang, J., Xiao, D., Li, F., Huang, B., Fu, D. Electron Probe Microanalysis of Monazite and Its Applications to U-ThPb Dating of Geological Samples. Journal of Earth Science 30, 5, 952–963, 2019.

  • Scherrer, N. C., Engi, M., Gnos, E., Jakob, V., Liechti, A. Monazite analysis; from sample preparation to microprobe age dating and REE quantification. Schweız. Mıneral. Petrogr. Mitt. 80, 93- 105, 2000.

  • Cocherie, A. ve Legendre, O. Potential minerals for determining U–Th–Pb chemical age using electron microprobe. Lithos 93, 288–309, 2007.

  • Görmüş, M., Kadıoğlu, Y. K., Deniz, K. The importance of EPMA and RAMAN data from Foraminiferous Shells. 19. Paleontoloji – Stratigrafi Çalıştayı, 27-29 Ekim 2018, Zonguldak / Türkiye, 59-60, 2018.

  • Koralay, T., Kadıoğlu, Y. K., Deniz, K., Güllü, B. Mineral Chemistry Of Ophiolitic Gabbros Within Central Anatolia: Hirfanli Dam Gabbros. 19th International Multidisciplinary Scientific Geoconference & Expo (SGEM 2019), 335-343, 29 Haziran–07 Temmuz 2019, Bulgaria, 2019.

  • Orhan, A. ve Deniz, K. Geochemistry of the Çelebi Granitoid Associated with the Kaman Fe-skarn Deposit, Mineral Chemistry and Crystallization Conditions (Kırşehir, Central Anatolia). 73rd Geological Congress of Turkey with international participation, 6-10 Nisan 2020, Ankara, Türkiye, 2021.

  • Akpınar, İ., Çiftçi, E., Demir, Y., Deniz, K., Kadıoğlu, Y.K. Ore Mineralogy and Mineral Chemistry of Cerattepe Cu-Au Deposit Artvin, NE Turkey: A Genetical Approach. The International Online Engineering and Natural Sciences Conference (IOCENS’21), 05-07 July 2021 Gümüşhane, Turkey, 2021.

  • Lindsley, D. H. Pyroxene thermometry. Am. Mineral. 68, 477– 493, 1983.

  • Henry, D. J., Guidotti, C.V., Thomson, J.A.The Ti-saturation surface for low-to medium pressure metapelitic biotites: implications for geothermometry and Ti-substitution mechanisms, Am. Mineral. 90, 316-328, 2005.

  • Putirka, K. Thermometers and barometers for volcanic systems: Reviews in Mineralogy and Geochemistry 69, 61‒120, 2008.

  • Luhr, J. F. Carmichael, I.S.E., Varekamp, J.C., The 1982 eruptions of El Chichón volcano. Chiapas. Mexico: mineralogy and petrology of the anhydrite-bearing pumices, J Volcanol Geotherm Res 23, 69–108, 1984.

  • Uchida, E., Endo, S., Makino, M. Relationship Between Solidification Depth of Granitic Rocks and Formation of Hydrothermal Ore Deposits, Resource Geology 571–1, 47 –56, 2007.

  • Ridolfi, F., Renzulli, A., and Puerini, M. Stability and chemical equilibrium of amphibole in calc-alkaline magmas: An overview, new thermobarometric formulations and application to subduction-related volcanoes: Contrib Mineral Petrol. 160, 45–66, 2010.

  • Holland, T. ve Blundy, J. Non-ideal interactions in calcic amphiboles and their bearing on amphibole-plagioclase thermometry. Contrib Mineral Petrol. 116, pp 433-447, 1994.

  • Anderson, J.L., ve Smith, D.R.The effects of temperature and ƒO2 Al-in-hornblende barometer: Am. Mineral 80, 549–559, 1995.

  • Li, X., Zhang, C., Behrens, H., Holtz, F. Calculating biotite formula fromelectron microprobe analysis data using a machine learning method based on principal components regression. Lithos 356–357, 2020.

  • URL-1: https://www.jeol.co.jp/en/science/epma.html’dan alınarak Türkçeleştirilmiştir

  • Serbest Kum Madenciliği
    Hilal Okur
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: Akarsular, tatlı su taşıyıcı ve karaların en önemli şekillendiricisidir. İnsanlar varoluşlarından bu yana akarsuların yakınında olmuşlardır çünkü akarsular yaşam pratiklerinin en önemli destekçisi olmuştur. Akarsular, doğdukları noktadan denize döküldükleri yere kadar geçirdikleri yolculuk boyunca farklılaşan kanal geometrisi, jeoloji, iklim şartları ve enerji değişimlerine bağlı olarak aşındırma ve biriktirme yaparlar. Örneğin nehirlerin dağlık alanlarda doğduklarını bölgelerde ana kaya içerisinde yüksek kanal eğimi ve yüksek debi değerleriyle yol aldığını söyleyebilirken, nehrin daha aşağı kotlarında düşük kanal eğimi ve düşük debi ile birlikte aktığını söyleyebiliriz. Nehir, kanal eğimi düştükçe kendi çökellerinden oluşturduğu taşkın ovası dediğimiz düşük eğimli düzlükte akar. Nehirler taşkın ovası adı verilen bu düzlüğü, belki binlerce yılda kendi taşkınlarıyla veya kanal göçleriyle oluşturmuş olur.

  • Serbest Kum Madenciliği

  • Kum ocağı

  • Türkiye

  • Okur, H., Erturaç, M. K., Nicoll, K. Geomorphic changes and socio-environmental impacts of recent sand mining in the Sakarya River, NW Turkey. The Anthropocene Review, DOI: 10.1177/20530196231218480, 2023.

  • Courland, R. Concrete Planet: The Strange and Fascinating Story of the World’s Most Common Man-Made Material. Amherst, NY: Prometheus Books, p.396, 2011

  • Beiser, V. The World in a Grain: The Story of Sand and How It Transformed Civilization. New York, NY: Riverhead Books, 2018.

  • Torres, A., Brandt, J., Lear, K. et al. A looming tragedy of the sand commons. Science 357(6355): 970–971, 2017.

  • United Nations Environmental Program (UNEP) Sand, rarer than one thinks. UNEP Global Environment Alert Service (GEAS), 2014. Available at: https://wedocs.unep.org/20.500.11822/8665. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.

  • Koehnken, L. Impacts of Sand Mining on Ecosystem Structure, Process & Biodiversity in Rivers. Gland: World Wildlife Fund. 2018.

  • Kondolf, G. M. PROFILE: Hungry water: Effects of dams and gravel mining on river channels. Environmental Management 21(4): 533– 551, 1997.

  • Filho, W., Hunt, J., Lingos, A. et al. The unsustainable use of sand: Reporting on a global problem. Sustainability 13(6): 3356, 2021.

  • Harvey, P. Cementing relations. Social Analysis 54(2): 28–46, 2010.

  • Mossa, J., McLean, M. Channel planform and land cover changes on a mined river floodplain. Applied Geography 17(1): 43–54, 1997.

  • Peduzzi, P. Sand, rarer than one thinks. Article reproduced from United Nations Environment Programme (UNEP) Global Environmental Alert Service (GEAS). Environmental Development 11: 208–218, 2014.

  • Winarso, G., Budhiman, S. The potential application of remote sensing data for coastal study. In: Proc. 22nd. Asian Conference on Remote Sensing, Singapore, pp.1–5, 2001.

  • Surian, N., Rinaldi, M. Morphological response to river engineering and management in alluvial channels in Italy. Geomorphology 50(4): 307–326, 2003.

  • Isik, S., Dogan, E., Kalin, L., et al. Effects of anthropogenic activities on the Lower Sakarya River. CATENA 75(2): 172–181, 2005.

  • Syvitski, J., Ángel, J. R., Saito, Y., et al. Earth’s sediment cycle during the anthropocene. Nature Reviews Earth and Environment 3(3): 179–196, 2022.

  • Myers, N., Mittermeier, R. A., Mittermeier, C.G., et al. Biodiversity hotspots for conservation priorities. Nature 403(6772): 853–858.4, 2000.

  • John, E. The impacts of sand mining in Kallada River (Pathanapuram Taluk), Kerala. Journal of Basic and Applied Biology 3: 108–113, 2009.

  • Saviour, N. Environmental impact of soil and sand mining. International Journal of Environmental Science and Technology 1(3): 125–134, 2012.

  • Lai, X., Shankman, D., Huber, C., et al. Sand mining and increasing Poyang Lake’s discharge ability: A reassessment of causes for lake decline in China. Journal of Hydrology 519(B): 1698–1706, 2014.

  • Allan, J.D., Castillo, M.M. Stream Ecology: Structure and Function of Running Waters, 2nd edition. New York: Chapman and Hall. DOI: 10.1007/978-1-4020-5583-6, 2007.

  • Sreebha, S., Padmalal, D. Environmental impact assessment of sand mining from the small catchment rivers in the southwestern coast of India: A case study. Environmental Management 47(1): 130–140, 2011

  • Sutherland, W.J., Barnard, P., Broad, S., et al. A 2017 horizon scan of emerging issues for global conservation and biological diversity. Trends in Ecology & Evolution 32(1): 31–40, 2017.

  • Krausmann, F., Gingrich, S., Eisenmenger, N., et al. Growth in global materials use, GDP and population during the 20th century. Ecological Economics 68(10): 2696–2705, 2009.

  • USGS. Mineral commodity summaries. Reston: U.S. Geological Survey 200. https://doi.org/10.3133/ 70194932, 2018. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023. [26] United Nations Environmental Program (UNEP). Sand and Sustainability: Finding New Solutions for Environmental Governance of Global Sand Resources. Geneva: GRID- Geneva, United Nations Environment Programme, 2019.

  • USGS. Cement, Statistics and Information. Reston: U.S. Geological Survey, 2013a.

  • USGS. Mineral commodity summaries. Reston: U.S. Geological Survey 200. https://doi.org/10.3133/ mcs2020, 2020. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.

  • USGS. Sand and gravel (construction) statistics. In: Kelly TD and Matos GR (eds) Historical Statistics for Mineral and Material Commodities in the United States. Reston: U.S. Geological Survey Data Series 140, 2013b.

  • Alp, S. Sand, clay and quarries industry report. İstanbul Chamber of Commerce, 2004.

  • Koca, D. Türkiye’de Çağdaş Konut Üretiminin Yeniden Okunması. Tasarım + Kuram 11(19): 19–19, 2016.

  • Bravard, J.P., Goichot, M., Gaillot, S. Geography of sand and gravel mining in the lower Mekong River. EchoGéo 26: 0–20, 2013.

  • Nükleer Atık Deposu Olarak Kullanılan Granitik Kayaçlarda Termal Isı Etkisi İle Mikro Çatlak Gelişimi
    Sibel Tatar Erkül
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: Çok az miktar uranyumdan büyük miktarda enerji üretilmektedir. Bir kg U235’in gücü 1 ton kömür veya 17000 metre küplük doğalgazın enerjisine eşittir. Bununla birlikte, nükleer enerji sıfır karbon emisyonuna sahip temiz bir enerji kaynağı olarak kabul edilse de özellikle nükleer atık sızıntıları çevre ve insan sağlığını ciddi bir şekilde tehdit etmektedir. 

  • Granitik kayaç

  • nükleer enerji

  • termal ısı

  • Tiskatine, R., Eddemani, A., Gourdo, L., Abnay, B., Ihlal, A., Aharoune, A., Bouirden, L. 2016. Experimental evaluation of thermo-mechanical performances of candidate rocks for use in high temperature thermal storage. ACS Appl. Eng. Mater. ACS. 171, 243-255.

  • Rogers, K.A. 2009. Fire in the hole: A review of national spent nuclear fuel disposal policy. Prog. Nucl. Energy 51 (2), 281-289.

  • Plevová, E., Vaculikova, L., Kozusnikova, A., Ritz, M., Martynkova, G.S. 2016. Thermal expansion behaviour of granites. J. Therm. Anal. Calorim. 123 (2), 1555-1561.

  • Gautam, P.K., Dwivedi, R., Kumar, A., Kumar, A., Verma, A.K., Singh, K.H., Singh, T.N. 2021. Damage characteristics of jalore granitic rocks after thermal cycling effect for nuclear waste repository. Rock Mech. and Rock Eng. 54 (1), 235-254.

  • Wolf, J. 2011. Alamy. https://www.alamy.com/stock-photo-stacksof-yellow-barrels-stand-in-the-500-metre-deep-underground-nuclear-58108096.html.

  • Patrick, W.C. 1986. Spent-Fuel Test–Climax: An evolution of the techincal feasibility of geologic storage of spent nuclear fuel in granite. UCLR-53762. Lawrence Livermore National Laboratory, Livermore, California.

  • Ozharovsky, A. 2016. BELLONA. https://bellona.org/news/nuclear-issues/radioactive-waste-and-spent-nuclear-fuel/2016-08-21710.

  • Wang, L., Wu, Y., Huang, Z., Lin, J., Wang, Y. 2024. Effects of temperature and confining pressure on the permeability of Beishan granite from high-level radioctive waste disposal repository. Case Stud. Therm. Eng.

  • Tian, H., Mei, G., Jiang, G. S., Qin, Y. 2017. High-temperature influence on mechanical properties of diorite. Rock Mech. Rock Eng. 50 (6), 1661-1666.

  • Freire-Lista, D.M., Gomez-Villalba, L.S., Fort, R. 2015. Microcracking of granite feldspar during thermal artificial processes. Periodico di mineralogia 84 (3A).

  • Keshavarz, M., Pellet, F.L., Loret, B. 2010. Damage and changes in mechanical properties of a gabbro thermally loaded up to 1000 C. Pure Appl. Geophys. 167 (12), 1511-1523.

  • Vázquez, P., Shushakova, V., Gómez-Heras, M. 2015. Influence of mineralogy on granite decay induced by temperature increase: experimental observations and stress simulation. Eng. Geol. 189, 58-67.

  • Siegesmund, S., Sousa, L., Knell, C. 2018. Thermal expansion of granitoids. Environ. Earth Sci. 77 (2), 1-29.

  • Freire-Lista, D.M., Fort, R., Varas-Muriel, M.J. 2016. Thermal stress-induced microcracking in building granite. Eng. Geol. 206, 83-93.

  • Luque, A., Leiss, B., Alvarez-Lloret, P., Cultrone, G., Siegesmund, S., Sebastian, E., Cardell, C. 2011. Potential thermal expansion of calcitic and dolomitic marbles from Andalusia (Spain). J. Appl. Crystallogr. 44 (6), 1227-1237.

  • Shen, Y.J., Hou, X., Yuan, J.Q., Wang, S-F., Zhao, C. 2020. Thermal cracking characteristics of high-temperature granite suffering from different cooling shocks. Int. J. Fract. 225, 153–168.

  • Ni, X, Shen, X., Zhu, Z. 2019. Microscopic Characteristics of Fractured Sandstone after Cyclic Freezing-Thawing and Triaxial Unloading Tests. Adv. Civ. Eng. 2019, 6512461.

  • Kožušníková, A., Konecny, P., Plevova, E., Králová, l. 2017. Changes of Physical Properties of Silesian Granite Due to Heat Loading. Procedia Eng. 191, 426-433.

  • Yang, S. Q., Ranjith, P. G., Jing, H. W., Tian, W. L., Ju, Y. 2017. An experimental investigation on thermal damage and failure mechanical behavior of granite after exposure to different high temperature treatments. Geothermics 65, 180- 197.

  • SAYI TAM DOSYASI
    PDF Olarak Görüntüle